Geluk!? Van hemelse gave tot hebbeding.
Herman Pleij
Essay in het kader van de Maand van de Geschiedenis Geluk is koopwaar geworden. Hoe kon de gave tot geluk zó diep zinken?
Geluk is koopwaar. Een masterclass kan iedereen gelukkig maken: de wetenschap staat garant. Wie van geluk geen gewoonte maakt, is een loser. Hoe kon deze hemelse gave zo diep zinken?
Op aarde verspeelden Adam en Eva dit geschenk door de zondeval. Daardoor raakte het leven begrensd en vervuld van ellende. Door boete te doen was er een kans op geluk in het hiernamaals. Maar de natuur was sterker dan de leer. Hoe kon wat natuurlijk aanvoelde niet deugen? Mocht seks alleen maar vanwege de voortplanting? Of zat de duivel overal tussen? Ketterse bewegingen probeerden het aardse geluk te restaureren in paradijselijke heilstaten. En algauw werd het recht op gewoon geluk erkend in de hele samenleving.
Is het de taak van de overheid om het geluk van de burger te bevorderen? Collectieve geluksvoorzieningen leiden tot dictatuur. Of draait alles om een begripsprobleem? De overheid met hier en daar al een geluksambtenaar maakt zich druk om welzijn: dat is haar taak. Maar laten we geluk koesteren als een strikt persoonlijke ervaring die je overkomt en aangenaam ontregelt. Dat geluk gehoorzaamt maar aan één voorwaarde: de onbeknotte vrijheid om voor alles open te staan.